σελ.12

επίσης κατά την κατωτάτην επιφάνειαν αλλά ελαφρώς μικροτέρου του κατωτέρου, ήτοι 1,10μ. Χ 1,10μ., ύψους 0,50μ., με συγκλίνουσες τις τέσσερεις πλευρές προς την κορυφήν ώστε να σχηματίζεται πυραμοειδής ομφαλός.

Ο στύλος από τοπικό σκληρό τιτανόλιθο, του οποίου ευρέθησαν πολλά σπαράγματα και τρία σχετικώς μεγάλα τεμάχια. Άγνωστον είναι επίσης αν ο στύλος αυτός ή ζεύγος στύλων ιδρύθη μαζί με τον ομφαλόν. Απετέλει κι αυτός ουσιώδες στοιχείον λατρείας εις το Ιερόν. Ανάλογος άλλωστε ήτο η παρουσία, υπό δίδυμον μορφήν, των στύλων εις την αυλήν του Ιερού της Πάφου. Το στοιχείον επομένως τούτο ήτο εκ των πρωταρχικών στοιχείων λατρείας εις το Ιερό.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΚΤΙΣΜΑΤΑ

Τα πρώτα κτίσματα του Ιερού φαίνεται ότι ήσαν α) η πλακόστρωτος Ιερά οδός – αποτελούσα το τέρμα της οδού η οποία άρχιζε από την Ψωφίδα, το βάθρο του βωμού και το βήμα των κριτών εις το στάδιον. Όσον αφορά το βάθρον του βωμού φαίνεται ότι κατά την αρχαιότητα ο βωμός ήτο άκρως επιβλητικός.

ΤΟ ΤΕΜΕΝΟΣ ΚΑΙ Ο ΝΑΟΣ

Η λέξις τέμενος σημαίνει περιορισμός χώρου δια περιβόλου, οιασδήποτε μορφής, δια του οποίου απαγορεύτο κανονικώς η είσοδος εις το κοινόν. Ο διασωθείς μερικώς περίβολος κατεσκευάσθη συγχρόνως με το τελεστήριον. Το πλάτος του περιβόλου – και του τεμένους – ήτο το αυτό με του τελεστηρίου. Το μήκος όμως του περιβόλου δεν έχει σωθεί, διότι μέγα τμήμα του Α. μέρους του όλου τεμένους κατεστράφη αργότερον υπό των Χριστιανών, και ακόμη αργότερον δια να κτισθούν διαδοχικώς Χριστιανικοί ναοί και να εφοδιασθούν προς Δ. αυτών δι’ αυλής.

Όμως ακολουθώντας την συνήθεια της αρχαϊκής εποχής, ήτοι 1 : 3, το εσωτερικό μήκος του περιβόλου θα ήτο 29,10μ. Ο δε περίβολος αυτός είχε ύψος 0,40μ.

Ο ναός διεσώθη μερικώς μόνον (πιν. 45 α, 47, V). Εσώθησαν πενιχρά μόνον λείψανα. Τούτο ωφείλετο εις το ότι, μετά την ερήμωσιν του αρχαίου Ιερού, εχρησιμοποιήθη ως πλατεία δια την συγκέντρωσιν των Χριστιανών προς εορτασμόν της Αναλήψεως και προς τον σκοπόν αυτόν ισοπεδώθη τότε ο εκεί ναός. Το συνολικό πλάτος του ναού ήτο 6,90μ. Το ακριβές μήκος του όμως είναι άγνωστον.

Ειδικώτερον σχετικά με τα λείψανα της ανωδομίας του διετηρήθη ένας τοιχοβάτης μήκους 8,90μ. και πλάτους 0,77μ.

Η ΘΕΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ

ΑΡΧΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ

Αρχικώς επικρατούσε η παράδοση ότι η Αφροδίτη ήτο “Λαδωγενής”, ότι δηλαδή δεν είχε γεννηθεί στην Κύπρο αλλά στην Αρκαδία πλησίον του Λάδωνος, η κοίτη του οποίου ευρίσκεται πλησίον.

Όσον αφορά τον χώρο του ανασκαφέντος Ιερού και του δρυμού, ελατρεύετο η Θεά Αφροδίτη ως Πρεσβυτέρα ή Ουρανία ή Διώνη αφ’ ενός και ως Νεωτέρα ή Πάνδημος αφ’ ετέρου. Επίσης εις το