σελ.9
ΙΕΡΟΝ ΚΑΙ ΜΑΝΤΕΙΟΝ ΕΙΣ ΤΗΝ Β.Δ. ΑΡΚΑΔΙΑ
Το ιερό ευρίσκεται εντός δρυμού το οποίο ελέγετο Αφροδίσιον και ιδρύθηκε προ του 700 π.Χ. Τούτο εξυπακούει την ύπαρξη ιερού της Αφροδίτης.
Το ανασκαφέν πλακόστρωτο μέρος της Ιεράς οδού του Ιερού δηλώνει ότι αποτελούσε το τέρμα της και ότι η οδός άρχιζε από την πόλη Ψωφίδα της οποίας πολιούχος ήτο η Αφροδίτη η Ερυκίνη:
… εν τη πόλει τούτο μεν Αφροδίτης Ιερόν Ερυκίνης εστίν επίκλησις …” (Παυσανίας VIII 24.6)
Όσον αφορά το όνομα της πόλεως της Ψωφίδος, μία από τις δύο εκδοχές η επικρατέστερη είναι η εξής: H Ψωφίς ήτο κόρη του Ερυμάνθου και μητέρα του Αρκάδος Έρυκος. Η λατρεία της Ερυκίνης Αφροδίτης ήτο Αρκαδικής καταγωγής και ιδρύθηκε από τον Έρυκα. Καθώς επίσης και το Ιερό. Ο Έρυξ μετανάστευσε στην Σικελία και ίδρυσε κι εκεί την λατρεία της Ερυκίνης Αφροδίτης. Με τον χρόνο η θυγατρική αυτή λατρεία του Έρυκος κατέστη ισχυρή. Κατά τους Ρωμα’ι’κούς αυτοκρατορικούς χρόνους το Ιερό στην Σικελία απέβη πλουσιότερο και επιφανέστερο και η λατρεία μετεφέρθη στην Ρώμη (Erycinae) και περιεβλήθη με ιδιαίτερη λαμπρότητα.
Το Ιερό ταυτίζεται όχι μόνον με Ιερόν της Αφροδίτης πρεσβυτέρας και νεωτέρας αλλά και του Διός. Ευρίσκεται μεταξύ της Ψωφίδος (Τριπόταμα) και της ομηρικής Στράτου (Βούτσι) οι οποίες ήσαν ισχυρές πόλεις από την προ’ι’στορική εποχή και προσεφέρετο για την συνέλευση των ηγεσιών των Αρκαδικών τούτων κρατών και πιθανώς άλλων πλησιοχώρων αρκαδικών πόλεων και φυσικόν ήτο να τυγχάνει και διαφόρων δωρεών εξ’ αυτών. Ο Δίας εξέφραζε το πνεύμα της κοινοπραξίας μεταξύ στρατιωτικών ηγεσιών.
Το σημείο του Ιερού (όπου σήμερα ο Άγιος Πέτρος) ευρίσκεται επάνω σε αυχένα ο οποίος καταλήγει στην Κοντοβάζαινα.
Η επιλογή της θέσεως αυτής δεν ήταν άλλωστε τυχαία. Το μεγάλο υψόμετρο κορυφών προσεφέρετο δια την λατρεία θεοτήτων του κεραυνού. Η αίσθησις της λατρείας αυτής πλανάται άλλωστε ενίοτε και σήμερον ακόμη εις τον χώρον του, όταν σε ώρα με βροχοθύελλα, εις τα αριστερά του ναού που ονομάζεται Νερα’ι’δοράχη – κυρίως πλησίον της Ιεράς πηγής – όπου υπάρχουν υπόγεια υδάτινα ρεύματα – αυτός πλήττεται συνεχώς από κεραυνούς. Ήμασταν μάρτυρες τούτου όταν το θέρος του 1969 εις τον χώρον της πηγής σε διάστημα περίπου 20΄ έπεσαν άνω των 30 κεραυνών. Αντιθέτως ο χώρος του τελεστηρίου και του τεμένους αλλά και του παρακειμένου τριπλού οικίματος (όπου το εκκλησάκι Άγ. Πέτρος), ο οποίος ονομάζεται Ζαρκάδι, δεν εδέχθη ούτε έναν κεραυνόν. Ίσως ο χώρος αυτός επροστατεύετο και λόγω της υφής του εδάφους, η οποία τους απώθει, ενώ τους προσείλκυε το υδάτινο στοιχείο της πηγής της.