σελ.11

στην εν γένει περιοχή ευρέθησαν όγκοι μολύβδου σε μέρη του Ιερού που υποδηλώνει ότι εγίνετο εκμετάλλευση μολύβδου. Έξ άλλου κατά τα λεγόμενα των εργατών της ανασκαφής γινόταν προ ετών τήξη χωμάτων με πρωτόγονα μέσα για την παραγωγή μικρών ποσοτήτων μετάλλου. Με επιμονή δε αναφέρεται η παράδοση ότι κατά την διάρκεια της εθνεγερσίας του 21 εγένετο προμήθεια μολύβδου από τον Άγιο Πέτρο στην Δημητσάνα, στο μπαρουτάδικο του Αγώνως για κατασκευή πυρομαχικών.

Επίσης αναφέρεται ότι ολόκληρη η επικάλυψη της στέγης του ναού του Αγίου Πέτρου μεταφέρθηκε τότε στην Δημητσάνα για τον σκοπό αυτό. Φαίνεται λοιπόν ότι ο μόλυβδος τοπικής παραγωγής και ως εμπορεύσιμο είδος απετέλεσε μορφή πλουτισμού του Ιερού, την εκμετάλλευση του οποίου είχε πιθανώς το Ιερατείο. Επειδή δεν ευρέθησαν κατά την ανασκαφή ελάσματα με επιγραφές ερωτοαποκρίσεων δηλαδή χρησμών, να μην χρησιμοποιείτο ο μόλυβδος για τον λόγο αυτό. Ίσως να εγένετο με άλλο μέσο πιθανώς με φλοιούς δρυός.

ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ

Τα διατηρηθέντα λείψανα του ανασκαφέντος Ιερού διακρίνονται στα ακόλουθα σύνολα:

1ον. Το τελεστήριο, το οποίο έκειτο στο μέρος προς το Ζαρκάδι. Αυτό ήτο το πρώτο οικοδόμημα το οποίο κατεσκευάσθη εις το Ιερόν. Ήτο τετράγωνον με πλάτος 10,85μ. και μήκος 10,77 με σκοπόν να περιβάλλει τον ομφαλόν και τον στύλον – αγυιέα. Ευτυχώς οι πλάγιες πλευρές Β. και Ν. καθώς και η οπίσθια πλευρά του Δ. εσώθησαν εις αρκετόν ύψος. Εις τον εσώτερον χώρον του τελεστηρίου ευρέθη κατακείμενον και ωσάν να είχε καταπέσει επί τόπου το ανώτερο και μέγιστο μέρος λιθίνου πεσσού και ενός άλλου ομοίου πεσσού. (πιν. 46 α, β) (πεσσός = μία από τις τετράγωνες κολώνες που στηρίζουν έναν θόλο)

2ον. Η Ιερά πλακόστρωτη οδός και νότια αυτής το βάθρο του βωμού. Το σύνολο αυτό ήταν στο μέσον περίπου του διασέλου και του Ιερού.

3ον. Το τριπλό οίκημα προς την Νερα’ι’δοράχη και η παρουσία χαμηλής δεξαμενής.

4ον. Η Ιερά πηγή η οποία κατέληγε στην δεξαμενή.

5ον. Το στάδιον όπου ετελούντο αγωνίσματα συνοδεύοντα την εκεί λατρείαν κυρίως κατά την μεγάλη εορτή του θερινού ηλιοστασίου. Ατυχώς δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστούν οι ακριβείς διαστάσεις του σταδίου αυτού, το οποίον σήμερον παρουσιάζει ελλειψοειδή μορφή κοίλου ενός θεάτρου.

6ον. Το Ωδείον προσδιορίσθη αλλά δεν ανεσκάφη, αναγκαστικώς λόγω διακοπής της απαραιτήτου πιστώσεως. Εταυτίσθη ο χώρος αυτός με μικρόν ωδείον λόγω α) του περιφερούς του σχήματος β) της θέσεώς του εντός φυσικού κοιλώματος γ) της μεγάλης επίχωσής του.

7ον. Το υπόγειο σπήλαιο κάτωθεν του Ιερού προς τα Ν.Δ. του τριπλού οικήματος. Πιθανώς πρόκειται περί του υπογείου μέρους του Άρσενος ποταμού ο οποίος αναδύεται ακριβώς κάτωθεν του χώρου αυτού.

ΑΙ ΠΡΩΤΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΙ

Εκ των ανασκαφικών δεδομένων προκύπτει ότι το πρώτον οικοδόμημα, το οποίον κατεσκευάσθη εις το Ιερόν, ήτο το Τελεστήριον. Εκ των πρωταρχικών στοιχείων της υπαιθρίας λατρείας κατά την πρώιμον εποχήν του Ιερού ήτο πώρινος ομφαλός ο οποίος απετελείτο εκ των εξής μερών: ενός κατωτέρου μέρους, επομένως αοράτου το οποίον εξείχε ελάχιστα του εδάφους. Το μέρος αυτό ήτο τετράγωνο και είχε το ίδιο μήκος και πλάτος 1,27μ. Χ 1,27μ.. Τα δύο μέρη του ομφαλού ήσαν κατειργασμένα χωριστά αλλά ήσαν ενωμένα μεταξύ των. Εξ’ ενός υπεργείου μέρους, τετραγώνου…